Co musisz wiedzieć o jedzeniu podczas chemioterapii czy radioterapii?

Na początku drogi

Byłam niedawno w aptece i zobaczyłam ulotkę z chwytliwym hasłem „dieta dla chorych” – czy jakoś podobnie? Ucieszyłam się, że znajdę tam porady, jak smacznie i zdrowo powinna się odżywiać osoba o specjalnych wymaganiach dietetycznych. Niestety była to ulotka z kolorowymi buteleczkami o różnych smakach. Owszem, jest to dobre rozwiązanie, by uzupełnić dietę niedożywionej chorej osoby, ale nie odważyłam się tej ulotki zanieść swojej przyjaciółce, która jest dopiero na początku drogi.

(Żródło: chelsa(:, flickr.com, CC BY-ND 2.0)

Zdecydowanie wolę porozmawiać z nią o zdrowym gotowaniu. Wystarczy, że i tak płacze na widok odżywek do włosów w sklepie, choć sama nie wie jeszcze, czy w ogóle straci te włosy, czy je zachowa...

Chemioterapia i radioterapia

Jeśli Tobie lub bliskiej Ci osobie przyszło teraz zmierzyć się z nowotworem, możliwe, że temat chemioterapii stanie Ci się bliski. Jest to jedna z najczęściej wykorzystywanych metod leczenia raka. Polega ona na podawaniu leku w kroplówce bezpośrednio do żyły pacjenta. Chemioterapeutyki mają różną siłę rażenia i są dopasowywane do konkretnych typów komórek rakowych, przeciw którym podejmowane jest leczenie. 

Drugą popularną metodą jest radioterapia, w której odpowiednio dobranym promieniowaniem bierze się na celownik komórki rakowe, aby je uszkodzić oraz zapobiec ich namnażaniu się. Niestety leczenie raka jest obarczone wieloma działaniami niepożądanymi dla organizmu chorego. Istotne jest wsparcie psychiczne, fizyczne, a także warto pamiętać o odpowiednim przygotowaniu posiłków dla takiej osoby.

Odpowiednio odżywiany pacjent ma więcej siły w tym niezwykle wymagającym maratonie do zdrowia

Choć na przeszkodzie mogą stanąć:

• utrata apetytu,
• zaburzenia smaku,
• nudności i wymioty,
• uczucie pełnego żołądka już po paru kęsach posiłku,

należy dołożyć wszelkich starań, by uchronić siebie czy bliską nam osobę przed niedożywieniem.

W ogólnych zaleceniach dla pacjentów onkologicznych wymienia się:

• łatwostrawne posiłki, czyli gotowane w wodzie, na parze czy pieczone w folii,
• dodawanie pełnowartościowego białka do każdego posiłku, jak: chude ryby czy mięso, jaja, przetwory mleczne,
• spożywanie 4-5 niewielkich posiłków dziennie,
• spożywanie warzyw i owoców – jeśli układ pokarmowy nie będzie tolerował ich w formie surowej, jako świeże, zaleca się, by gotować z nich przeciery lub zupy,
• unikanie mleka, które może utrudniać trawienie i wchłanianie laktozy, a jeśli organizm źle będzie znosił nawet przetworzone produkty mleczne, należy je całkowicie wyłączyć, zastępując produktami bez laktozy,
• ograniczenie spożywania tłustych produktów i dodawania tłuszczów do posiłków,
• wypijanie 2 litrów płynów na dobę i zaleca się, by zaliczały się do nich: woda niegazowana, soki owocowe i warzywne, słaba herbata czy kompoty owocowe,
• zwiększanie kaloryczności posiłków tak, by nie obciążać przewodu pokarmowego, dodając do posiłków: masło, makarony, kasze, orzechy czy suszone owoce,
• wstrzymanie się od jedzenia na 2 godziny przed terapią i do 2 godzin po terapii, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia nudności czy wymiotów.

Może się zdarzyć, że podczas chemioterapii znienawidzisz swoje ukochane danie, ponieważ zmieni Ci się smak. Aby tego uniknąć, lepiej zupełnie zmienić jadłospis na ten czas i ulubione potrawy gotować w przerwach między cyklami terapeutycznymi.

Jeśli z kolei zupełnie obrzydną Ci ryby i kurczak, z których nie można zrezygnować zupełnie podczas leczenia, dobrym rozwiązaniem jest gotowanie na ich bazie sosów, które zblendowane można dodawać do sałatek :-).  

PS.

A! Jeszcze jedno. Moja bliska znajoma, która już pokonała raka dwa lata temu, zupełnie zrezygnowała ze swoich ukochanych nalewek na spirytusie. Jest abstynentką. Niektóre źródła podają, że osoby z nowotworem nie powinny pić alkoholu. Zatem teraz u niej goście piją wino (zapasy nalewek już ja wypiłam :-P), a ona - zieloną herbatkę.
Przy okazji zapraszam do lektury moich wcześniejszych artykułów:

• Jak zmniejszyć ryzyko raka?

• Rak piersi występujący w rodzinie to nie wyrok

   

Zdrowia!

[Źródła: 1) Jarosz M., Sajór I.: Żywienie chorych z nowotworami, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012; 2) Jarosz M.: Praktyczny podręcznik dietetyki, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2010; 3) Unger C., Weis J.: Onkologia. Niekonwencjonalne i wspomagając sposoby terapii- strategie terapeutyczne, MedPharm Polska, Wrocław 2008]